Bu yazıda PHP dilinin temel yazım kuralları, değişken kullanımı ve ekrana çıktı alma gibi temel kavramları içermektedir.
PHP Etiketi
PHP kodlarını <?php ile ?> sembolleri arasında yazarız. Bu yazımı PHP etiketleri olarak ifade ediyoruz.
1 2 3 4 5 6 7 | <?php //PHP Kodları ?> |
Yukarıda PHP etiketi yazımını gördük. Ayrıca // ifadesi ile tek satırlık yorum nasıl yapılacağını öğrenmişken tek ve çok satırlı yorumları nasıl yapacağımıza bakalım.
PHP Yorum Satırı
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 | <?php //Tek satırlık yorum /* Çok satırlık yorum Yorumun devamı Başka bir satır */ ?> |
echo Komutu
Ekrana çıktı almak için PHP dilinde bir çok fonksiyon ile birlikte echo komutunu da kullanabilirsiniz. echo komutunun yerine print() fonksiyonunu da kullanabileceğinizi ifade etmek isterim. echo’nun bir fonksiyon olmadığını komut olarak kullanıldığını belirterek örnek bir ekran çıktısı yazalım.
1 2 3 4 5 6 7 | <?php echo "Merhaba 12A ve 12B"; ?> |
echo komutu yerine print() fonksiyonunu da çıktı almak için kullanabilirsiniz.
1 2 3 4 5 6 7 | <?php print("Merhaba 12A ve 12B"); ?> |
echo Kısa Yazım
echo komutunu HTML içinde kısa yazımla kullanmak isteyebilirsiniz. Bunun için HTML içinde ekrana yazdıracağınız yere <?=YAZILACAKÇIKTI?> şeklinde ekrana bir değişkeni yada değeri yazdırabilirsiniz.
1 2 3 | <?="Merhaba Dünya"?> |
Aşağıdaki kod örneğinde bir input value içinde $ad adındaki değişkeni yazdırmak için echo kısa yolu görmektesiniz.
1 2 3 4 5 6 7 | ..... <input name="ad" value="<?=$ad?>"> ...... |
PHP Değişken Kullanımı
PHP dilinde bir değişkeni tanımlamak ve kullanmak için hep aynı ifadeyi kullanırız.
$(dolar) sembolünü değişkenin başına ekleyip değişkeni tanımlar ve değer aktarırız. Değer aktardığımız değişkeni kullanmak için yine başında $ sembolü ile istediğimiz yerde kullanırız.
Örneğe bakalım.
1 2 3 4 5 6 7 8 | <?php $sayi1=10; $sayi2=20; ?> |
Yukarıdaki örnekte $sayi1 ve $sayi2 adında iki değişken değerleri ile birlikte oluşturulmuştur. Yukarıdaki örneği biraz daha genişletecek olursak.
Örnek: İçerisinde 10,20 değeri olan iki değişken oluşturup değişkenlerde bu değerleri ekrana yazdırın.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 | <?php $sayi1=10; $sayi2=20; $toplam=$sayi1+$sayi2; echo $toplam; ?> |
Gördüğümüz gibi iki değişken oluşturduk, ardından değişkenlerdeki değerleri $toplam adında bir değişkende topladıktan sonra echo $toplam ile ekrana bastırdık.
PHP Tek ve Çift Tırnak Kullanımı
PHP dilinde string türünde bir ifadeyi çıktılamak için çift tırnak (“) yada tek tırnak (‘) kullanılabilir. Ancak çift tırnağın tek tırnaktan bazı noktalarda farklılık gösterdiğini belirtmek isterim.
Bir metinsel ifade içinde bir değişkenin değerini yazdırmak için çift tırnak kullanırız. Bu kavramı iki ayrı örnekle inceleyelim.
Örnek : Tek tırnak ile çıktı yapmak
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 | <?php $sayi1=10; $sayi2=20; $toplam=$sayi1+$sayi2; echo '$sayi1 + $sayi2 = $toplam'; ?> |
Çıktı: Örneğin çıktısı tek tırnaklar içindeki tüm değeri olduğu gibi bastırması ile sonuçlandı.
1 2 3 | $sayi1 + $sayi2 = $toplam |
Örnek: Çift tırnak ile çıktı yapmak
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 | <?php $sayi1=10; $sayi2=20; $toplam=$sayi1+$sayi2; echo "$sayi1 + $sayi2 = $toplam"; ?> |
Çıktı:
1 2 3 | 10 + 20 = 30 |
Tek tırnaktan farklı olarak, çift tırnakta değişkenlerdeki değerleri PHP yorumlayıcı tarafında yorumlanıp çıktı tekrar düzenlenmiş oldu. “$sayi1 + $sayi2 = $toplam” tırnaklar içindeki değişkenlerin değerleri yorumlandıktan sonra 10 + 20 = 30 gibi bir biçime kavuştu.
PHP’de çift tırnağı daha düzgün biçimde yazılar elde etmek için kullanırız.
PHP Kaçış Karakterleri
Bu kısıma, yaygın olarak kullanılan kaçış dizilerinin bazılarını listeledim ve bunların özel karakterden kaçmak veya bazı alfanümerik karakterlerle birleştirerek anlam vermek için nasıl kullanıldığını değindim.
\'
– String içinde tek tırnaktan kaçma\"
– String içinde çift tırnaktan kaçma.- \\ – Slash işaretinden kaçmak.
- \$ – $ işaretinden kaçmak.
- \n –Yeni satır yapmak.
- \t – Tab boşlığu yapmak.
Örnek:
1 2 3 4 5 | <?php echo 'Hüseyin\'nin bilgisayarı yenidir.'; ?> |
Örnek: HTML içindeki çift tırnaklı yapıları kullanırken kaçmak.
1 2 3 4 5 | <?php echo "<div class=\"kutu\">Birşeyler</div>"; ?> |
Örnek: Yukarıdaki örnekte tırnaklardan kaçınmak için class=\”kutu\” yerine Çift tırnak içinde tek tırnak da kullanılabilir.
1 2 3 4 5 | <?php echo "<div class='kutu'>Birşeyler</div>"; ?> |
PHP içinde HTML Kullanımı
PHP içinde HTML etketleri metinsel (string) bir ifadedir. HTML etiketlerini yazarken tırnaklar içine alıp çıktıyı istediğimiz gibi HTML olarak biçimlendirebiliriz.
Örnek: Merhaba dünya yazısını H1 ile çıktılayalım.
1 2 3 4 5 6 7 | <?php echo "<h1>Merhaba Dünya</h1>"; ?> |
Çıktı:
Örnek: İki sayının toplamı örneğindeki sayıları alt ıçizili operatörleri ise normal yazdıralım. (u etiketi kullanabiliriz)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 | <?php $sayi1=10; $sayi2=20; $toplam=$sayi1+$sayi2; echo "<u>$sayi1</u> + <u>$sayi2</u> = <u>$toplam</u>"; ?> |
Çıktı: “<u>$sayi1</u> + <u>$sayi2</u> = <u>$toplam</u>” metnini çift tırnakları kullanarak biçimlendirip aşağıdaki gibi çıktıyı aldık.
HTML içinde PHP Kullanımı
Yukarıda belirttiğim gibi PHP değişkenini HTML içinde yazdırmak için <?=DEĞİŞKEN?> şeklinde HTML ile kullanabilirsiniz. Aşağıdaki örneği inceleyelim.
1 2 3 4 5 6 7 | ..... <input name="ad" value="<?=$ad?>"> ...... |
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 | <?php $sayi1=10; $sayi2=20; $toplam= $sayi1+$sayi2; ?> <!DOCTYPE html> <html lang="tr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1.0"> <title>Tasarım Kodlama</title> </head> <body> <?php //diğer PHP kodları echo "$toplam <br>"; ?> <strong>Kısa Yazım: <?=$toplam?></strong> </body> </html> |
PHP Veri Tipleri
PHP’de her değişken, farklı türlerdeki verileri saklayabilir ve farklı veri türleri farklı şeyler işlemler yapılabilir.
PHP aşağıdaki veri türlerini destekler:
- String(Metinsel)
- Integer(Tam Sayı
- Float (Ondalıklı Sayı)
- Boolean(Doğru/Yanlış
- Array(Dizi)
- Object(Nesne)
- NULL(BOŞ)
- Resource(Nesne Kaynağı)
Mevcut bilgimizle yukarıdaki bazı veri türlerini inceleyelim.
var_dump(): Değişkenle ilgili bilgiyi ekrana dökmek için kullanılır. var_dump() tamamen test amaçlı kullanılır.
Örnek: string türünü kontrol edelim.
1 2 3 4 5 6 7 8 | <?php $ad="Hayri"; var_dump($ad); ?> |
Çıktı: Aşağıdaki çıktıda $ad değişkeni “Hayri” içeriğine sahip olduğunu veri türünün string ve toplam karakter sayısının 5 olduğunu gösteriyor.
1 2 3 | string(5) "Hayri" |
Örnek: int türünü kontrol edelim.
1 2 3 4 5 6 7 8 | <?php $yas=37; var_dump($yas); ?> |
Çıktı: $yas değişkenin türünün int ve içinde 37 değerinin olduğunu görüyoruz.
1 2 3 | int(37) |
Örnek: float veri türünü kontrol edelim.
1 2 3 4 5 6 7 8 | <?php $pi=3.14; var_dump($pi); ?> |
Çıktı:
1 2 3 | float(3.14) |
Örnek: boolean veri türünü kontrol edelim.
1 2 3 4 5 6 7 8 | <?php $medeni_durum=false; var_dump($medeni_durum); ?> |
Çıktı:
1 2 3 | bool(false) |
Örnek: Bir değişkenin içi boşsa NULL türünü döndürür.
1 2 3 4 5 6 7 8 | <?php $degisken=NULL; var_dump($degisken); ?> |
Çıktı:
1 2 3 | NULL |
Örnek: Aşıdaki örnek bir dizinin var_dump() ile nasıl göründüğünü göstermektedir. İlerleyen yazılarda dizi ile ilgili daha çok bilgi sahibi olacağız.
1 2 3 4 5 6 7 8 | <?php $gunler=["pts","sl","çrş","prş","cm","cts","pt"]; var_dump($gunler); ?> |
Çıktı:
1 2 3 | array(7) { [0]=> string(3) "pts" [1]=> string(2) "sl" [2]=> string(5) "çrş" [3]=> string(4) "prş" [4]=> string(2) "cm" [5]=> string(3) "cts" [6]=> string(2) "pt" } |
Çıktığı daha biçimli şekilde göstermek için HTML etiketlerinden faydalabiliriz. Genellikle var_dump() ile kullandığım <pre>…. </pre> etiketi biçim daha düzgün görünmesini sağlayactır.
<pre>…</pre> etiketi için biçimleme
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 | <?php $gunler=["pts","sl","çrş","prş","cm","cts","pt"]; echo "<pre>"; var_dump($gunler); echo "<pre>"; ?> |
Çıktı: Bu şekide dizi içindeki veriyi daha iyi incelemiş olduk. Örneğin çrş verisinin index numarası 2 ve türünün string olduğunu görüyoruz.( [2]=> string(5) “çrş”) )
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 | array(7) { [0]=> string(3) "pts" [1]=> string(2) "sl" [2]=> string(5) "çrş" [3]=> string(4) "prş" [4]=> string(2) "cm" [5]=> string(3) "cts" [6]=> string(2) "pt" } |
Diğer veri türleri için şimdilik erken olduğu için ele almıyorum.
PHP Değişkenlerde Kullanılan Bazı Fonksiyonlar
Değişkenler ve bazı veri türlerini inceledikten sonra değişkenlerde kullanabileceğimiz bazı fonksiyonlara göz atalım.
var_dump()
Bir değişkenle ilgili bilgiyi dökümler.
1 2 3 | var_dump ( mixed $ifade [, mixed $ifade [, $... ]] ) : void |
mixed değişkenin her hangi bir türde olabileceğini, :void dönüş değerinin olmadığını ifade ediyor.
Örnek:
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 | <?php $okul_no=113; //int türünde veri $sinif="12AB"; //string türünde 4 karakterlik veri echo "<pre>"; //ekranda alt alta görmek için yapıldı. Kodun çalışması için ŞART DEĞİL var_dump($okul_no); var_dump($sinif); ?> |
Çıktı:
1 2 3 4 | int(113) string(4) "12AB" |
isset()
Değişken tanımlı mı kontrolü yapar. Genellikle süper global ($_POST, $_GET) değişkenleri ile birlikte kullanılan bu fonksiyon ile değişkenin oluşturulup oluşturulmadığını kontrol etmek için kullanılır. Değişken tanımlı ise true değerini döndürür.
yazım kuralı:
1 2 3 | isset ( mixed $değişken [, mixed $değişken [, $... ]] ) : bool |
mixed değişkenin her hangi bir türde olabileceğini, :bool dönüş değerinin true/false olabileceğini ifade ediyor.
Örnek:
1 2 3 4 5 6 7 8 | <?php $sinif="12AB"; $durum =isset($sinif); var_dump($durum); ?> |
Çıktı: Değişken tanımlı olduğu için dönen bool türü true olacaktır.
1 2 3 | bool(true) |
Örnek: Tanımlanmamış bir değişken için aynı kontrolü yapalım.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 | <?php $sinif="12AB"; $durum =isset($okul); var_dump($durum); ?> |
Çıktı: $okul değişkeni tanımlı olmadığı için dönen değer false olacaktır.
1 2 3 | bool(false) |
Örnek: Genellikle süper global değişkenler ile kullanılır. Aşağıdaki örnek kullanımda $_POST değişkeni ile gelen olup olmadığı kontrol ediliyor.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 | <?php ...... //$_POST["kaydet"] değişkeni varsa $kayitBtn true olacak $kayitBtn =isset($_POST["kaydet"]); ?> |
empty()
Bir değişkenin boş olup olmadığını saptar.
yazım kuralı:
1 2 3 | empty ( mixed $değişken ) : bool |
mixed değişkenin her hangi bir türde olabileceğini, :bool dönüş değerinin true/false olabileceğini ifade ediyor.
Dönen Değerler
Belirtilen değişken boş değilse ve değeri sıfırdan farklıysa FALSE
döner.
Aşağıdakiler boş olarak ele alınır:
"" (boş bir string)
0 (bir tamsayı olarak 0)
"0" (bir string olarak 0)
NULL
FALSE
array() (boş bir dizi)
var $var; (bir sınıf içinde bir değeri olmaksızın bildirilmiş bir değişken)
Örnek:
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 | <?php $ad=""; $yas=0; $sinif="12AB"; $durum1=empty($ad); //$durum1->true $durum2=empty($yas); //$durum2->true $durum3=empty($sinif);//$durum3->false //<pre>: kodun çalışması için ŞART DEĞİL,sadece alt alta görünmesi içindir. echo "<pre>"; var_dump($durum1); var_dump($durum2); var_dump($durum3); ?> |
Çıktı:
1 2 3 4 5 | bool(true) bool(true) bool(false) |
unset()
Belirtilen değişkeni tanımsız yapar. Değişkeni kaldırır.
yazım kuralı:
1 2 3 | unset ( mixed $değişken [, mixed $değişken [, mixed $... ]] ) : void |
Örnek:
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 | <?php $dizi=[1,2,3]; unset($dizi); //$dizi değişkenini kaldırır. //$dizi değişkeni tanımlımı kontrol edelim. $durum=isset($dizi); var_dump($durum); ?> |
Çıktı: Değişkeni önce oluşturduk. Sonra unset ile kaldırdık. Ardında isset() ile var mı kontrolü yaptık.
1 2 3 | bool(false) |
print_r()
Bir değişkeni insanlarn okuyabileceği şekilde ekrana döker.(var_dump() gibi test amacıyla kullanılır.)
Örnek: Bir dizinin ve string türündeki değişkenin ekrana print_r ile dökülmesi
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 | <?php $dizi=[1,2,3]; $ad="Hayri"; print_r($dizi); echo "<br>"; print_r($ad); ?> |
Çıktı:
1 2 3 4 | Array ( [0] => 1 [1] => 2 [2] => 3 ) Hayri |
PHP Tür Kontrol Fonksiyonları
PHP’de değişkenler dinamik olarak belirlendiği için is _??? şeklinde tanımlanan tür kontrol fonksiyonları vardır.
Bunlar;
is_array() | is_bool() | is_double() | is_float() |
is_integer() | is_long() | is_null() | is_numeric() |
is_real() | is_resource() | is_scalar() | is_string() |
is_int() | is_object() |
Bu fonksiyonlardan en yaygın kullanılanlardan bir kaç tanesini inceleyelim.
is_array()
Değişkenin bir dizi olup olmadığına bakar. Değişken bir dizi ise true, değilse false değerini döndürür.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 | <?php $liste=[1,3,5,4,10,20]; $durum =is_array($liste); //$liste dizi olduğu için $durum true olur ?> |
is_bool()
Değişkenin bir bool olup olmadığına bakar. Değişken bir bool ise true, değilse false değerini döndürür.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 | <?php $mDurum =false; $durum =is_bool($mDurum); //$mDurum bool olduğu için $durum true olur var_dump($durum); ?> |
is_float()
Değişkenin bir float olup olmadığına bakar. Değişken bir float ise true, değilse false değerini döndürür.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 | <?php $pi =3.14; $durum =is_float($pi); //$pi float olduğu için $durum true olur var_dump($durum); ?> |
is_int()
Değişkenin bir int olup olmadığına bakar. Değişken bir int ise true, değilse false değerini döndürür.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 | <?php $yas =34; $durum =is_int($yas); //$yas int(tam sayı) olduğu için $durum true olur var_dump($durum); ?> |
is_null()
Değişkenin bir NULL olup olmadığına bakar. Değişken bir NULL ise true, değilse false değerini döndürür.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 | <?php $cinsiyet =NULL; $durum =is_null($cinsiyet); //$cinsiyet NULL olduğu için $durum true olur var_dump($durum); ?> |
is_numeric()
Değişkenin bir rakamlardan olup olmadığına bakar. Değişken bir rakamlar ise true, değilse false değerini döndürür.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 | <?php $sinif="12"; $durum =is_numeric($sinif); //$sinif sadece numara olduğu için $durum true olur var_dump($durum); ?> |
is_string()
Değişkenin bir string olup olmadığına bakar. Değişken bir string ise true, değilse false değerini döndürür.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 | <?php $sinif="12"; $durum =is_string($sinif); //$sinif string olduğu için $durum true olur var_dump($durum); ?> |
PHP Tür Dönüşüm Fonksiyonları
boolval() | doubleval() | floatval() |
intval() | strval() |
intval()
Bir değişkenin tamsayı değerini döndürür.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 | <?php echo intval(42); // 42 echo intval(4.2); // 4 echo intval('42'); // 42 echo intval('+42'); // 42 echo intval('-42'); // -42 echo intval(042); // 34 echo intval('042'); // 42 echo intval(1e10); // 1410065408 echo intval('1e10'); // 1 echo intval(0x1A); // 26 echo intval(42000000); // 42000000 echo intval(420000000000000000000); // 0 echo intval('420000000000000000000'); // 2147483647 echo intval(42, 8); // 42 echo intval('42', 8); // 34 echo intval(array()); // 0 echo intval(array('foo', 'bar')); // 1 ?> |
bolval()
Bir değişkenin bool değerini döndürür.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 | <?php echo boolval(0); //false; echo boolval(42); //true echo boolval(0.0); //false echo boolval(4.2); //true echo boolval(""); //false echo boolval("string");//true; echo boolval("0"); //false echo boolval("1"); //true echo boolval([1, 2]);//true echo boolval([]); //false ?> |
Değişkenler ile Kullanılan Diğer Fonksiyonlar
debug_zval_dump() | get_defined_vars() | get_resource_type() |
gettype() | is_double() | is_integer() |
is_iterable() | is_real() | is_callable() |
is_resource() | is_scalar() | is_long() |
is_countable() | is_object() | unserialize() |
settype() | serialize() | var_export() |
Diğer yazılar
4 Yorum